http://www.thaingo.org/cgi-bin/content/content1/show.pl?0198


ต้องขออภัยที่ไม่ได้มาร่วมงานเมื่อวานนี้ เนื่องจากติดภารกิจเรื่อง จีเอ็มโอ ซึ่งก็ถือว่าเป็นเรื่องเร่งด่วนพอสมควรสำหรับสถานะการณ์และแนวทางแก้ไขในเวลานี้ อย่างไรก็ตาม ในนามของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน ผมขอกล่าวต้อนรับทุกท่าน อีกครั้ง
หากจะมองเขื่อนในเชิงผลกระทบทางเศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรมและความสำคัญเชิงนโยบาย ซึ่งถือเป็นเรื่องจำเป็นที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องจะต้องเข้ามาร่วมพิจารณาถึงผลกระทบภายใต้นโยบายที่ชอบธรรม ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า เทคโนโลยี ไม่ได้เป็นกลางโดยตัวของมัน ฉะนั้น ในเบื้องต้น การพัฒนาเทคโนโลยีที่มีชื่อว่าเขื่อนมันไม่ได้มีความเป็นกลาง หากโดยนัยยะ หมายถึง ลัทธิ อุดมการณ์ทางการเมืองที่แอบแฝง

และสังคมเมืองออกจากกันอย่างเด่นชัด ดังนั้นเขื่อนจึงไม่ถือเป็นเพียงสิ่งปลูกสร้างหากเป็นส่วนสะท้อนวิธีคิด เชิงนโยบายที่มีความโน้มเอียงของระบบการพัฒนาที่ฉ้อฉล

การสร้างเขื่อน คือ การสร้างการเติบโตให้แก่ภาคอุตสาหกรรมและภาคเมืองโดยการคิดแบบบนลงล่างในยุคเผด็จการ สฤษดิ์ ธนะรัตน์ เพราะฉะนั้นเขื่อนจึงถือเป็นวัฒนธรรมการเรียนรู้แบบอำนาจนิยมที่มุ่งพัฒนาเมืองโดยปราศจาก การเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมจากชุมชนท้องถิ่น

การสร้างเขื่อนถือเป็นการละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐาน เพราะจำเป็นต้องอพยพผู้คนที่อยู่ท้ายเขื่อนและต้องทำลายทรัพยากรแวดล้อมเป็นระบบความคิดเก่าที่ก่อความแปลกแยกและ ความเดือดร้อน-ทุกข์ยากแก่ประชาชนส่วนใหญ่ อีกทั้งเป็นการละเมิดสิทธิของชุมชนท้องถิ่นที่มักถูกมองว่าเป็นกลุ่มคนที่ยากจนและไม่มีความรู้

สังคมไทย คือ สังคมของฐานทรัพยากรเขตร้อนโลก นี่คือ ความจริงที่สังคมไทยมองข้าม นโยบายการพัฒนาโดยรัฐที่ผ่านมาตลอด 5 ทศวรรษมองข้ามความจริงเรื่องนี้ สังคมฐานทรัพยากรเขตร้อน คือ สังคมซึ่งอยู่ในภูมิภาคของป่าเขตร้อนโลกที่มีพื้นที่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น พื้นที่เหล่านี้เป็นแหล่งของความหลากหลายทางชีวภาพ ที่เป็นเป้าหมายของการช่วงชิงจากกลุ่มประเทศที่มีขีดความสามารถเชิงเศรษฐกิจอุตสาหกรรมซึ่งพยายามขยายฐานความคิด ออกไปสู่ประเทศอื่น ๆ ที่มีทรัพยากรธรรมชาติก่อนเข้าทำการช่วงชิงผ่านระบบสิทธิบัตร

หากสังคมฐานทรัพยากรเขตร้อนกลับไม่ได้หมายเฉพาะสังคมพืชสัตว์หรือจุลินทรีย์เท่านั้นแต่ยังมีสองสิ่งที่ถือเป็นทรัพยากรที่สำคัญ คือ ชุมชนท้องถิ่นและระบบวัฒนธรรมการจัดการทรัพยากรที่เหมาะสม เรียกว่า ระบบภูมิปัญญาท้องถิ่นอันเป็นต้นทุนการจัดการฐานทรัพยากรที่สำคัญ

ช่วง 5 ทศวรรษที่ผ่านมา การเรียนรู้เรื่องแนวทางการพัฒนาที่ลักลั่นระหว่างชีวิตของคนเมืองและชนบท เป็นความขัดแย้งที่ทำให้วิถีธรรมชาติยุ่งเหยิงและบั่นทอนพลังการพัฒนา เมื่อกาลอนาคต อาหารและยา จะกลายเป็นประเด็นใหญ่