เขื่อนโป่งขุนเพชร
คำนวณให้คุ้มค่า
ศึกษาให้รอบด้าน ก่อนการตัดสินใจ
โดย
สมัชชาคนจน
ความเป็นมา
เขื่อนโป่งขุนเพชร
เป็นโครงการชลประทานในความรับผิดชอบของกรมชลประทาน จะสร้างกั้นลำเชียงทาอันเป็นสาขาใหญ่
ของแม่น้ำชี กำหนดที่ตั้งหัวงานเขื่อนอยู่ในบริเวณบ้านกระจวน ต.โคกสะอาด
อ.หนองบัวระเหว จ.ชัยภูมิ พื้นที่น้ำท่วม ประมาณ ๑๒,๓๐๐ ไร่ เดิมกำหนดพื้นที่ผิวน้ำ ๑๖.๒ ตารางกิโลเมตร ต่อมาลดลงเหลือ ๑๔.๖ ตารางกิโลเมตร และระดับ ความจุจาก ๑๑๒ ล้านลูกบาศก์เมตร ลงมาเหลือเพียง ๙๗ ล้านลูกบาศก์เมตร เพื่อให้ไม่อยู่ในเกณฑ์ต้องศึกษาผลกระทบด้าน สิ่งแวดล้อมตาม พ.ร.บ.สิ่งแวดล้อม
พ.ศ.๒๕๓๕
จำนวนผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรงประมาณ
๓๐๐ ครอบครัว ๔ หมู่บ้าน ในท้องที่บ้านแก้งกระจวน บ้านห้วยทับนาย และ บ้านใหม่ห้วยหินฝน ต.โคกสะอาด อ.หนองบัวระเหว และบ้านบุ่งเวียน
ต.โป่งนก อ.เทพสถิต จ.ชัยภูมิ
ผู้ที่ได้รับผลกระทบมี
๒ กลุ่มคือ กลุ่มที่มีที่ดินที่ถูกน้ำท่วมและกลุ่มที่ไม่มีที่ดินทำกินหรือมีแต่ไม่ถูกน้ำท่วม
เพราะชาวบ้าน รวมถึงชาวญากรูซึ่งเป็นคนพื้นถิ่นหากินกับป่า โดยเฉพาะบ้านใหม่ห้วยหินฝนและบ้านห้วยทับนายน้อย
เก็บของป่าเป็น อาชีพหลัก จนกลายเป็นวิถีชีวิตของชุมชน เช่น หน่อไม้ ใบลาน
เห็ด กะบุก ผักหวาน อึ่งและสมุนไพรต่าง ๆ เป็นต้น โดยแทบ จะไม่ต้องทำการเพาะปลูกเลย
อ่างเก็บน้ำของเขื่อนจะทำลายป่าลาน
แหล่งสมุนไพร และพืชอาหารที่ชาวบ้านพึ่งพาในการดำรงชีวิตและขายเป็นรายได้ทาง
เศรษฐกิจ
สภาพปัญหา
-
ทำให้เกิดพื้นที่น้ำท่วมป่าต้นน้ำชี ทำลายระบบนิเวศ และสภาพแวดล้อมที่ยังมีความสมดุลตามธรรมชาติเนื่องจากชาวบ้าน
ไม่ได้แผ้วถางเพื่อทำเกษตรแผนใหม่ จึงเป็นการทำลายชุมชนและวัฒนธรรมท้องถิ่นดั้งเดิม
ทำลายระบบวิถีชีวิต เศรษฐกิจคน กับป่า ที่พึ่งพากัน ทำลายอาชีพหลักของชาวบ้านในบริเวณอ่างเก็บน้ำ
ได้แก่ การหาใบลาน หน่อไม้ ผักหวาน เห็ด อึ่ง และ สมุนไพร เป็นต้น
-
หลีกเลี่ยงการจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) โดยมีการลดพื้นที่อ่าง
ให้มาอยู่ในระดับที่ไม่เข้าเกณฑ์การทำการ ศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม ตาม พ.ร.บ.สิ่งแวดล้อม
พ.ศ.๒๕๓๕ ตามข้อมูลข้างต้น
-
ข้อมูลไม่ชัดเจนและไม่ครบถ้วน เพราะมีการปิดบังข้อมูลและ/หรือไม่มีข้อมูล เพราะไม่ได้ทำการศึกษา เช่น ระดับที่น้ำจะ ท่วมถึง พื้นที่ที่น้ำจะท่วม
ใครได้ประโยชน์ อยู่ที่ไหน กี่ราย ประโยชน์ด้านใดบ้าง จริงหรือไม่ ใครเสียหายหรือได้รับผล
กระทบ กี่ราย เดือดร้อนอย่างไร ไม่มี แนวทางที่จะช่วยเหลือผู้ที่ได้รับผลกระทบ
รวมทั้งแผนผังโครงการคลองส่งน้ำก็ไม่มี ทำให้เกิดการตัดสินใจที่ผิดพลาดแก่ทุกฝ่าย
-
มีการทุจริตกันอย่างโจ่งแจ้ง ในลักษณะฉ้อโกงค่าชดเชยจากทางราชการ โดยความร่วมมือกันระหว่างคณะอนุกรรมการตรวจ
สอบทรัพย์สินและนายทุนนายหน้าจากนอกพื้นที่
-
ก่อให้เกิดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบจากโครงการกับกลุ่มอิทธิพลท้องถิ่น
กลุ่มอิทธิพลท้องถิ่นที่ ได้ประโยชน์จากโครงการได้แก่นักการเมือง ผู้รับเหมาและกรมชลประทานรวมทั้งผู้ว่าราชการจังหวัด
ตารางเปรียบเทียบข้อเรียกร้องของชาวบ้าน มติคณะกรรมการกลาง ๖ ก.ค.๒๕๔๓ มติ ครม. ๒๕ ก.ค.๒๕๔๓
และข้อคิดเห็นสมัชชาคนจนต่อมติ
ครม.
เขื่อนโป่งขุนเพชร
สมัชชาคนจน
ข้อเรียกร้องของชาวบ้าน
|
มติคณะกรรมการกลางฯ
|
มติคณะรัฐมนตรี
|
ข้อคิดเห็นของสมัชชาคนจน
|
๑)
ให้รัฐบาลยุติการดำเนิน การใดๆโดยทันที โดยเฉพาะ การโฆษณาโน้ม นำความ เห็นขอ
งสาธารณ ชนและ ให้ข้อมูล ด้านเดียว ของกรม ชลประทาน รวมทั้งการจัด ตั้งชาวบ้านอีก
กลุ่มมา ปะทะกัน ฯลฯ
|
๑)
ระงับการดำเนินการใดๆเกี่ยวกับ โครงการนี้
|
๑)
เห็นชอบให้ระงับการดำเนินโครง การ โป่งขุนเพชรไว้ก่อน
|
|
๒)
ให้รัฐบาลรอผลการ ศึกษา ข้อมูล ฉบับ สมบูรณ์ และการจัดทำประชาพิจารณ์ ของคณะ
กรรมการศึกษาผล กระทบ ความเหมาะสม และ พิจารณาความเป็นไปได้ ที่ ตั้งขึ้นตามมติคณะรัฐมนตรี
๒๙ เมษายน ๒๕๔๐
|
๒)
ให้คณะกรรมการติดตามการดำเนินการ ตามมติ ครม. ๒๙ เมษายน ๒๕๔๐ กรณี เขื่อนที่ยัง
ไม่ได้สร้าง ๔ เขื่อน ตามคำสั่ง นายกรัฐมนตรีที่ ๒๑/๒๕๔๑ ทำการศึกษา ด้านความเหมาะสมของโครงการ
และการ ศึกษาผลระทบสิ่งแวดล้อมและสังคม (EIA, SIA) เพื่อใช้ประเมินความคุ้มค่า
(ผลดี-ผล เสีย) ของโครงการอย่างละเอียดและรอบ ด้านใน การตัดสินใจ ของรัฐบาลที่จะดำ
เนินโครงการต่อไปหรือ ไม่ทั้งหมด
|
๒)
เห็นชอบให้คณะกรรมการติดตาม การ ดำเนินงานตามมติครม. ๒๙ เมษายน ๒๕๔๐ กรณีเขื่อนที่ยังไม่สร้าง
๔ เขื่อน ศึกษาผลกระทบทางสิ่งแวด ล้อมและ สังคม โดยเร่งรัดดำเนินการ
|
|
๓)ให้รัฐบาลเปิดเผยข้อมูล
ที่เกี่ยว ข้อง ทุกประการ รวมถึงสัญญาต่างๆที่มี
|
๓)ให้รัฐบาลสนับสนุนการทำงานของคณะ
กรรมการ โดยเร่งจัดหางบประมาณและ วัสดุอุปกรณ์ ตลอดจนการอำนวยความ สะดวกในการ
ปฏิบัติงาน เพื่อให้การดำ เนินงานของคณะกรรมการ ตามข้อ ๑ บรรลุวัตถุประสงค์
|
๓)เห็นชอบให้สนับสนุนงบประมาณใน
การทำงานของคณะ กรรมการฯตามข้อ ๒ ทั้งนี้รัฐบาลได้จัดสรรงบประมาณ บางส่วนให้แล้ว
|
งบประมาณที่รัฐบาลสนับสนุนมี
เพียงงบประมาณ ในการจัดรับฟัง ความคิดเห็น แต่ไม่มีงบประมาณ ในการศึกษา ผล
กระทบ ทาง ด้าน สิ่งแวดล้อมและสังคม ซึ่ง เป็นส่วน ที่ต้องดำเนินการก่อน
การรับฟัง ความคิดเห็น
|
|
๔)
หลังจากคณะกรรมการได้ทำการศึกษา ความ คุ้มค่า เสร็จสิ้นตามกระบวนการแล้ว
จึงค่อยให้คณะอนุกรรมการรับฟังความ คิด เห็น ดำเนิน การในขั้นตอนต่อไป
|
๔)
เห็นชอบให้ดำเนินการรับฟังความ คิดเห็นของ ประชาชนและเปิดเผยข้อ มูลเกี่ยวกับ
โครงการ ตาม พ.ร.บ.ข้อมูล ข่าวสารของทางราชการ พ.ศ.๒๕๔๐
|
ก่อนดำเนินการรับฟังความ
คิด เห็น ควรให้คณะกรรมการฯ ทำ การศึกษาอย่างรอบ ด้านก่อน ตาม ข้อเสนอคณะกรรมการ
กลางฯ เพื่อเป็นข้อมูลการตัด สินใจ ในการ จัดการรับฟังความ คิดเห็น
|
|
๕.ให้เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับโครงการฯตาม
พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของทางราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐
|
|
|
|
